>>>>       Sprawdź naszą nową aplikację na smartfona z systemem Android,iOS (iPhone), Windows Phone - myBus online        >>>>       Zgłoszenie Serwisu Oprogramowania
MUNICOM.premium

Bilety elektroniczne - wariant z kasownikami

Opisywany poniżej system biletów elektronicznych może stanowić alternatywę dla dosłownie rozumianego systemu sprzedaży biletów papierowych. Karta elektroniczna jest nie tylko nośnikiem uprawnień pieniężnych, ale także biletem. Nasz system nie wyklucza aktualnie pracujących rozwiązań opartych na bilecie papierowym, będącym w dotychczasowej sieci dystrybucji przedsiębiorstwa, ale jest jego uzupełnieniem. Pozwala na łagodne, stopniowe przejście z biletu papierowego na bilet elektroniczny.

Nawiązując do swoich doświadczeń w rozwiązywaniu ważnych problemów transportu miejskiego Przedsiębiorstwo Zastosowań Informatyki TARAN Sp. z o.o. z Mielca oraz Zakłady Elektroniki i Mechaniki Precyzyjnej R&G Sp. z o.o. przedstawiają swoje najnowsze rozwiązanie – System pobierania opłat za przejazdy w transporcie publicznym, zrealizowany w oparciu o bilet elektroniczny w postaci karty bezstykowej.

Przedstawiony system jest reakcją na wyraźnie zarysowaną światową tendencję związaną z przejściem od tradycyjnego biletu papierowego i biletu z paskiem magnetycznym do biletu elektronicznego, przy czym za najbardziej perspektywiczny i dający największe możliwości nośnik informacji i zakodowanych opłat za przejazdy uważa się dziś elektroniczną kartę bezstykową.

Nasze doświadczenia pozwalają przewidywać następujące korzyści z wdrożenia systemu opartego na karcie elektronicznej :

  • Optymalizacja wykorzystania taboru

    Każdy pasażer korzystający z przejazdu, niezależnie czy korzysta z biletu normalnego, ulgowego czy ustawowo ulgowego, bądź bezpłatnego będzie musiał odnotować swoją obecność w pojeździe. Pozwoli to precyzyjnie określić potoki pasażerskie na każdym odcinku linii w czasie dnia, tygodnia, okresu wakacyjnego, świątecznego itp. W wyniku takich informacji można zoptymalizować rozkład jazdy, potrzebne pojemności, a tym samym typy niezbędnych pojazdów.

  • Precyzyjne określenie wielkości nakładów finansowych na wykup przejazdów ulgowych, ustawowo ulgowych i bezpłatnych

    Oprogramowanie umożliwia pełną rejestrację i podliczanie faktycznie wykorzystanych przez pasażerów przejazdów ulgowych z podziałem na rodzaje stosowanych ulg. Możliwe jest dokładne określenie ilości wykorzystanych ulg w skali miesiąca, kwartału, roku.

  • Możliwość rozbudowania funkcji karty elektronicznej

    Następnym krokiem w rozszerzeniu funkcji karty elektronicznej może być jej zastosowanie np. na płatnych parkingach, basenach itp., a także możliwość integracji działalności wszystkich istniejących w danej aglomeracji systemów komunikacyjnych.

  • Zmniejszenie kosztów dystrybucji biletów

    Aktualnie bilety papierowe rozprowadzane są poprzez sieć agentów pracujących na zasadzie prowizji. Dystrybucja biletów elektronicznych byłaby w gestii przewoźnika.

  • Zwiększenie kultury obsługi pasażerów poprzez przejście na wyższy poziom techniczny

    Obserwacje wykazują, iż wprowadzenie każdej nowości technicznej powoduje wzrost ogólnej kultury technicznej społeczeństwa, ułatwia posługiwanie się zaawansowanymi środkami technicznymi, w tym przypadku elektronicznym pieniądzem.

  • Kontrola przebiegu pracy rewizorów

    W trakcie swojej pracy rewizorzy również odnotowują swoją obecność w pojazdach, który to fakt jest rejestrowany zarówno w autokomputerach jak i w czytnikach rewizorskich – sprawdzarkach. Po powrocie pojazdów na zajezdnie otrzymujemy pełną informację o przebiegu pracy rewizorów.

  • Elastyczność kształtowania opłaty za przejazd

    Karta elektroniczna daje możliwości zwiększania wpływów ze sprzedaży biletów poprzez elastyczne stosowanie różnego rodzaju promocji, bonifikat, bonusów itp. np. wprowadzenie tańszego biletu stosowanego poza szczytem itd.

Komputer

Na system w tym wariancie składają sie:

Punkt sprzedaży

Stanowisko ładowania kart pasażerskich składa się z:

  • jednostki centralnej,
  • modułu odczytu kart,
  • zasilacza oraz
  • części oprogramowania wchodzącego w skład infrastruktury informatycznej systemu.

Oprogramownaie punktu doładowań pozwala na zapis i odczyt kart, ładowanie i doładowywanie wartości, zwrot kart pasażerskich.
Moduł odczytu kart pracuje tylko wówczas, gdy włożona jest karta sprzedawcy co jest zabezpiedczeniem systemu a takze elementem umozliwającym precyzyjne rozliczanie kasjerów. Moduł odczytu kart zawiera zapisane w sposób niemożliwy do odczytania klucze do zapisu informacji o posiadanych uprawnieniach na kartach pasażerskich. Klucze te ładowane są jednokrotnie ze specjalnych kart inicjujących.
Komputer
Koder kart MOKE-2

Stanowisko wydawania biletów może się mieścić w punktach odległych od biur przedsiębiorstwa (w domach towarowych, przejściach podziemnych, na dworcach, w osobnych kioskach itp.). Dla przesyłania danych powinno być połączone z centrum nadzoru np. modemem przez łącze stałe lub sieć komutowaną.
Karty w trakcie sprzedaży podlegają personalizacji. Jest to proces zarejestrowania karty w systemie i zapisania w karcie danych pasażera lub okaziciela. Gdy karty są wydawane na okaziciela nie wymagają dodatkowych nadruków (oprócz tych wykonywanych przez producenta kart).

Natomiast jeśli chcemy, aby dane personalne pasażera wraz z jego zdjęciem stanowiły legitymację, możemy wykonać to na dwa sposoby:

  • nadruk zdjęcia i danych przy pomocy drukarki termotransferowej bezpośrednio na karcie elektronicznej;
    Drukarka Drukarka
    Drukaraki termotransferowe do nadruków na kartach
  • przygotowanie etui na kartę elektroniczną, na którym zalaminowane na zimno będzie zwykłe zdjęcie, dostarczone przez pasażera. Karta jest ważna tylko z etui – legitymacją.

Drukarka
Karty elektroniczne

Karty elektroniczne wydawane z nadrukowanym na nich zdjęciem i danymi właściciela, wymagają stanowiska wyposażonego dodatkowo w kamerę cyfrową, skaner i specjalizowaną drukarkę kart. Takie stanowiska mogą się znajdować np. w biurach Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego i zajezdniach. Bilety elektroniczne mają postać kart plastikowych z wbudowanym niewidocznym układem scalonym.
Wszelkie informacje na temat funkcjonowania systemu wpisywane są do tego układu scalonego. Karta ta przenosi uprawnienia terminowe lub punktowe (ewentualnie mieszane w sensie połączenia tych systemów) posiadacza karty. Dla kart imiennych zakłada się możliwość zapisu danych osobowych pasażera. Karta zawiera unikalny, fabryczny numer seryjny, datę ważności, typ karty. Nadruki są dokonywane przez dostawcę kart wg ustalonego wzoru. Bilet na karcie jest ważny przez określony czas (np. 1 rok), przy czym jego ważność może być przedłużana. Zależnie od potrzeb karty elektroniczne mogą być wydawane jako imienne lub na okaziciela. Imienna karta może być wydana ponownie (za odpowiednią opłatą) w razie zagubienia lub kradzieży. Karta taka jest ważna tylko dla konkretnej osoby i wymaga określenia tożsamości osoby nią się posługującej. Najlepszym, lecz najdroższym sposobem jest wspomniane wyżej trwałe nadrukowanie na karcie zdjęcia właściciela. Możliwe jest także posługiwanie się kartą i osobną legitymacją ze zdjęciem, przy czym karta i legitymacja są przyporządkowanie wzajemnie unikalnym numerem trwale naniesionym na kartę, zapisanym w pamięci karty i zapisanym na legitymacji w chwili wydawania karty. Karty elektroniczne (systemu Mifare) są przyjętym na świecie standardem biletów elektronicznych dla środków komunikacji masowej. Są praktycznie niemożliwe do sfałszowania. Ma to szczególne znaczenie przy biletach okresowych, kiedy cena biletu jest znaczna. Karta pamięta kilkanaście ostatnich transakcji. Istnieje możliwość wprowadzenia dodatkowego obszaru kredytowego do karty, który może być zorganizowany w postaci dodatkowego „banku”, uruchamianego automatycznie po spełnieniu określonych warunków.

Wyposażenie kontrolera

Każdy kontroler wyposażony jest w urządzenie do kontroli biletów elektronicznych, tak zwaną sprawdzarkę oraz specjalnie zaprogramowaną kartę elektroniczną (kartę kontrolera). Sprawdzarka wyposażona jest w czytnik kart elektronicznych, podświetlany wyświetlacz LCD oraz klawiaturę. Jest to urządzenie przenośne, zasilane akumulatorami.

Sprawdzarka produkcji R&G INFO:www.rg.com.pl
Sprawdzarka rewizora
W komplecie dostarczana jest stacja dokująca zawierająca zasilacz do ładowania akumulatorów oraz łącze do transmisji danych RS-232. Sprawdzarka po włączeniu wymaga zalogowania się kontrolera swoją kartą. Kontrolowanie karty pasażera polega na zbliżeniu jej do sprawdzarki. Kontrolowane karty są sprawdzane na okoliczność ich skasowania w danym pojeździe, na danej linii, w określonym czasie, sprawdzana jest również tzw. „czarna lista” biletów zgubionych lub skradzionych. W trakcie sprawdzania biletu jego numer jest wyszukiwany na „czarnej liście” załadowanej do pamięci sprawdzarki, a w razie wykrycia wyświetlany jest odpowiedni komunikat dla rewizora.

Dane te są zapamiętywane przez sprawdzarkę. Możliwy jest przy tym tryb sprawdzania zwykły, a dla części punktowej także automatyczny.

W trybie zwykłym rewizor przegląda i sam ocenia ważność zapisanych skasowań i sprawdza informację o części terminowej.

W trybie automatycznym porównywany jest czas skasowania biletu z czasem bieżącym i na tej podstawie sygnalizowany stan: skasowanie ważne lub nieważne.

Możliwe są również inne sposoby sprawdzania automatycznego.

Dane o skasowanych kartach są gromadzone w pamięci wewnętrznej sprawdzarki i służą do tworzenia statystyk kontroli, a także kontroli pracy rewizorów itd.

Karta kontrolera służy do:
  • identyfikacji kontrolera;
  • blokowania kasowników;
  • przenoszenia danych z kasownika pojazdu do czytnika kontrolera.

Dostęp do pamięci sprawdzarki (przenoszenie danych do systemu nadzoru) jest zabezpieczony specjalną kartą nadzoru. Dane ze sprawdzarki są odczytywane do komputera stacjonarnego łączem IRDA.

Wyposażenie zajezdni

Na wyposażeniu zajezdni znajdują się urządzenia, wchodzące w skład podsystemu wymiany informacji (modem radiowy z systemem antenowym) oraz serwer komunikacyjny i część infrastruktury informatycznej systemu (opisanej w dalszej części). Urządzenia te odpowiadają za wymianę informacji o funkcjonowaniu systemu pomiędzy komputerem centralnym, a pojazdami. Pakiet danych zebranych z pojazdu to około 30 kB, a czas transmisji danych wynosi ~5 sek., przy zasięgu do 50-100 metrów.

Jakość urządzeń, stanowiących wyposażenie zajezdni jest bardzo ważna gdyż od ich niezawodności zależy bezawaryjne funkcjonowanie systemu przez 24 godziny na dobę.

Wyposażenie pojazdu

Wyposażenie pojazdów

Kasownik KRG-6 KB to najnowszej generacji kasownik łączący funkcje kasownika do oznaczania biletów papierowych i rejestracji biletów elektronicznych w postaci kart bezstykowych. Oznaczenie biletów papierowych odbywa się analogicznie jak w modelu KRG-6 naszej produkcji. Rejestracja ważnego biletu elektronicznego odbywa się poprzez jego zbliżenie do wyznaczonego pola z przodu kasownika na odległość kilku centymetrów. Kasownik wyposażony jest w duży, łatwo czytelny podświetlany wyświetlacz LCD 2x 16 znaków oraz trzy przyciski. Dwa przyciski służą do wybrania odpowiedniej taryfy, a trzeci wprowadza kasownik w tryb sprawdzania karty bezstykowej. Po zbliżeniu karty do kasownika kasownik pobiera ilość punktów odpowiadającą zadeklarowanej taryfie i sygnalizuje pozostałą ilość punktów, ostrzega jeżeli zostało na karcie mniej niż 5 skasowań oraz informuje o terminie ważności biletu (w przypadku karty terminowej) naprzemian co około 2 sekundy.

Kasownik produkcji R&G INFO:www.rg.com.pl Kasownik produkcji R&G INFO:www.rg.com.pl
Kasowniki dwufunkcyjne
Kasownik można wprowadzić w tryb sprawdzania karty poprzez naciśnięcie odpowiedniego przycisku. Po zbliżeniu karty nie jest ona kasowana. Wyświetlana jest informacja o stanie karty tzn. ilość pozostałych przejazdów i termin ważności karty.

Współpraca kasownika KRG-6 KB z autokomputerem SRG-3000 P

Kasownik KRG-6 KB jest sterowany z autokomputera SRG-3000 P. Po włączeniu zasilania systemu kasownik otrzymuje z autokomputera m.in. bieżący czas, tabele taryf, informacje o pojeździe, kursie, „czarną listę” itp.. W trakcie pracy kasownik przesyła do autokomputera informację o skasowanych biletach, w tym indywidualne numery obsługiwanych kart i ich stan.
Autokomputer produkcji R&G INFO:www.rg.com.pl
Autokomputer SRG-3000
Kasowanie biletu znajdującego się na „czarnej liście” jest na bieżąco sygnalizowane do autokomputera, a za jego pośrednictwem może być zgłaszane kierowcy. To może być sygnałem dla wezwania kontrolerów w celu zatrzymania złodzieja lub nieuczciwego znalazcy.

Informacje te, wraz z innymi, są z autokomputera przekazywane do systemu informatycznego przedsiębiorstwa poprzez podsystem wymiany informacji, który wykorzystuje modem radiowy krótkiego zasięgu. Wymiana informacji następuje automatycznie, gdy tylko pojazd pojawi się w zasięgu działania modemu radiowego, zainstalowanego w zajezdni.

Kasa rejestrująca KF-3000-A
KF-3000-A jest fiskalną kasą rejestrującą, przeznaczoną głównie do zastosowań w pojazdach komunikacji miejskiej jako kasa do wydawania biletów (bileterka). Kasa spełnia aktualne wymogi Ministerstwa Finansów, potwierdzone otrzymany przez nas w kwietniu 2001 certyfikat.
Kasa produkcji R&G INFO:www.rg.com.pl
Pokładowa kasa - bileterka

Kasa została zaprojektowana tak, aby jej obsługa była prosta i wygodna. Estetycznie wykonany panel czołowy posiada 5 klawiszy szybkiej sprzedaży biletów, co w połączeniu z dodatkowym przyciskiem funkcyjnym pozwala na szybki wybór jednego z dziesięciu najczęściej wydawanych biletów. Kasa drukuje równocześnie paragon (bilet) i kopię – każde na oddzielnej rolce papieru termicznego. Można w niej zdefiniować 200 różnych typów biletów podzielonych na max.30 grup.

Kasa jest standardowo wyposażona w interfejs komunikacyjny, umożliwiający współpracę z autokomputerem SRG-3000P lub komputerem klasy PC w celu wymiany danych. Połączenie z autokomputerem daje nam możliwość ograniczenia dostępu do obsługi kasy poprzez identyfikację operatora (kierowcy) przy pomocy klucza elektronicznego oraz przesyłania raportów sprzedaży za pośrednictwem podsystemu wymiany informacji.

Użytkownik może wykonać różnego rodzaju raporty (obligatoryjne i informacyjne): dobowe, okresowe, miesięczne oraz statystyczne, które w efekcie pozwolą na szczegółową analizę sprzedaży.

Kasa zasilana może być napięciem w granicach 10V do 30V co umożliwia jej stosowanie w każdym typie pojazdu.
Systemy biletowe mogą różnić się:

  • ze względu na rodzaj zastosowanego biletu:
    • Okres ważności
    • Tygodniowe
    • Dekadowe
    • Miesięczne ze stałą ceną i ceną za 1 dzień
    • Na 2 miesiące
    • Kwartalne
    • Semestralne
    • Ze stałą datą ważności np. 1 wrzesień - 31 styczeń
    • Półroczne
    • Na 10 miesięcy
    • Roczne
    • Na dowolną liczbę dni ze stałą ceną za 1 dzień
    • Na dowolną liczbę dni ze zmienną ceną za 1 dzień
    • Inna liczba dni definiowana przez użytkownika
    • Rodzaj ulgi – obowiązujący dla danego biletu
    • Dni tygodnia, w które bilet jest ważny
    • Właściciel biletu (np. okaziciel, imienny, rodzinny, itp.)
    • Typ transportu, w którym bilet jest ważny (np. autobus i trolejbus)
    • Strefy
    • Forma biletu (papierowy lub elektroniczny)
    • Forma biletu elektronicznego (portmonetka, terminowy)
    • Limit przejazdów
    • Trasa, Linia, Sieć – określa zakres ważności biletu, czy jest on ważny na 1-3 linii, na wybranej trasie czy jako bilet sieciowy
  • ze względu na ilość skasowań w pojeździe:
    • bez skasowań - system bez kasowników
    • jednokrotnie na wejściu
    • dwukrotnie (check-in check-out) na wejściu i na wyjściu

(*) Zakres realizowanych funkcji może się różnić w zależności od konkretnej implementacji